USG
Czekają Cię 4 USG:
USG 0: potwierdzające ciążę, wykonywane poniżej 10 tygodnia;
USG I: między 11-14 tygodniem tzw. prenatalne,
USG II: między 18-22 tygodniem tzw. połówkowe
USG III: między 28-32 tygodniem.
* Ewentualnie jeszcze robi się przed porodem żeby określić wielkość dziecka i stan wód.
- Częstsze USG są wykonywane tylko jeśli chodzimy na wizyty prywatnie, ale ogólnie zalecane jest wykonywanie tego badania częściej tylko przy wskazaniach medycznych.
- Najprecyzyjniejsze określenie wieku płodu i terminu porodu udaje się ustalić przy tych pierwszych badaniach USG max do 14 tygodnia. Im wcześniej tym dokładniej, wtedy trafność jest z różnicą tylko kilku dni.
- USG do 12-13 tygodnia wykonuje się dopochwowo. Późniejsze USG wykonywane są już przez brzuch. Można przyprowadzać partnera.
- Już od tego I USG prenatalnego, możesz na pół godziny przed badaniem zjeść coś słodkiego, lub napić się czegoś słodzonego, żeby dzidziuś bardziej się ruszał i współpracował.
Badanie USG między 11. a 14. tc
Niesamowitych szczegółów anatomicznych jeszcze nie widać (narządy wewnętrzne cały czas powstają), ale można wstępnie ocenić stan dziecka i stwierdzić, czy serce bije. Dla mnie najbardziej niesamowite podczas tego badania było odkrycie, że taki mały berbeć, z którego istnienia kompletnie jeszcze nie zdaję sobie sprawy (bo nie czuję ruchów), potrafi odstawiać takie niesamowite chołubce. Skacze, kuca, przewraca się, robi fikołki, cuda na kiju! Na tym etapie ciąży wielkość dziecka określa się poprzez pomiar od głowy do zadka. Żeby otrzymać faktyczną wielkość potomka, trzeba sobie jeszcze te 2-3 cm doliczyć na nóżki.
Na monitorze a potem na wydruku matka może zobaczyć rozmaite tajemnicze oznaczenia. Zapalamy oświaty kaganek i nieco rozjaśniamy sytuację.
CRL (crown-rump length) to jest ta właśnie długość bobasa od głowy do tyłka. Na tym etapie wynosi zazwyczaj między 4,5 cm a 8,4 cm. Ponieważ wszystkie dzieci w tym okresie rosną w podobnym tempie, to USG służy również do zweryfikowania wieku ciąży, który może odbiegać od tego wyliczonego z ostatniej miesiączki.
FHR (fetal heart rate) – częstość bicia serca. W szpitalu na patologii zanim lekarz podał jakieś konkrety, najpierw rzucał komunikat „FHR plus” lub „FHR minus”. Jeśli był minus, to o ciąży można już było mówić w czasie przeszłym. Przy FHR plus (bijące serce) dookreślano, w czym rzecz. Na tym etapie serce bije z częstością 150-170 uderzeń na minutę i to tempo jest jak najbardziej prawidłowe.
NT (nuchal translucency) – ta słynna przezierność karkowa, której ocena służy zawężeniu lub rozszerzeniu ryzyka urodzenia dziecka obciążonego wadą genetyczną. Co to jest ta przezierność karkowa? Na tym etapie rozwoju u każdego dziecka występuje płyn nagromadzony w karku. Wyłapuje się takie ułożenie dziecka, żeby było ono skierowane profilem (czyli zupełnie z boku) i mierzy się szerokość tego płynu. Zazwyczaj wynik mieści się w granicach 1-3 mm. Wynik przekraczający 3 mm MOŻE, ale NIE MUSI wskazywać na jakieś schorzenie. Najczęściej mówi się tutaj o zespole Downa, bo udowodniono bardzo dużą zależność między ilością płynu a późniejszym stwierdzeniem choroby u narodzonego dziecka, ale chodzi też o inne wady, np. wadę serca. Jeszcze raz podkreślam – to nie jest wyrok! Znam matki, których dzieci miały przezierność karkową odstającą od normy, wykonany potem test PAPPA był wątpliwy i sugerował chorobę, a dzieci urodziły się zupełnie zdrowe.
Podczas USG genetycznego określa się również (choć nie zawsze):
NB (nasal bone) – ocenę kości nosowej (dzieci z zespołem Downa jej nie mają),
DV (ductus venosus) – przewód żylny. To ciekawostka, bo chodzi o naczynie łączące żyłę pępowinową z żyłą prowadzącą krew do serca. Przewód żylny istnieje TYLKO w czasie życia płodowego. Bada się przepływ w tym naczyniu i on informuje o tym, czy serce pracuje prawidłowo. Nieprawidłowość może świadczyć o istnieniu wad genetycznych.
TV (tricuspid valve) – zastawkę trójdzielną. To jedna z zastawek w sercu. Bada się, czy prawidłowo się zamyka. Niedomykalność może wskazywać na istnienie wady genetycznej.
Co jest z tym ryzykiem genetycznym? Całokształt takiego USG pokazuje, jakie jest ryzyko wystąpienia jednej z trzech najczęstszych wad genetycznych: zespołu Downa, zespołu Edwardsa i zespołu Pataua. Istnieje coś takiego jak ryzyko statystyczne dla danego wieku. Inaczej mówiąc w przypadku matki mającej 25 lat ryzyko jest inne, mniejsze, niż w przypadku matki mającej 40 lat. Badanie USG daje odpowiedź, czy ryzyko dla danej kobiety mieści się w ryzyku statystycznym czy też jest wyższe. Przykładowo dla kobiet w wieku 32 lat ryzyko statystyczne wynosi 1:447, czyli jedna wśród 447 matek urodzi dziecko obciążone wadą genetyczną. Jeśli dla danej osoby z tej grupy wiekowej ryzyko zostało ocenione na np. 1:150, to jest to coś niepokojącego i lekarz może zaproponować wykonanie badań dodatkowych. ALE! W dalszym ciągu oznacza to tylko tyle, że prawdopodobieństwo urodzenia chorego dziecka wynosi 0,75%, czyli nadal jest bardzo niskie.
Jednocześnie USG genetyczne – jak i inne badania prenatalne – nie odpowiedzą na pytanie, czy dziecko nie będzie miało np. mukowiscydozy. Chodzi mi o to, że nawet amniopunkcja, najdokładniejsze z badań prenatalnych, da odpowiedź tylko w kierunku pewnej grupy chorób o podłożu genetycznym. Nie jest to badanie określające wystąpienie JAKIEJKOLWIEK choroby.
USG połówkowe
A po co nam ono? A bardzo potrzebne jest. Podczas tego badania dokonuje się już bardzo dokładnej oceny płodu, dlatego ważne jest, żeby badanie przeprowadzić na dobrym sprzęcie. Niekoniecznie takim, który ma opcję 3D lub 4D, bo jedno i drugie to tak naprawdę wodotryski. Sprzęt ma być dobry, a robiący badanie ma znać się na rzeczy. A jedno i drugie nie zawsze idzie ze sobą w parze, czego czasem miałam okazję doświadczyć. Generalnie jednak miałam szczęście i badał mnie prawdziwy specjalista na wypasionym sprzęciorze. Porządnie wykonane USG połówkowe trwa kawałek czasu. Jeśli lekarz uwinął się w 15 minut, to należy podejrzewać, że po prostu odwalił chałturę.
Co się bada w USG połówkowym? Całokształt, czyli głowę, twarz, budowę kręgosłupa, przeponę, jamę brzuszną (ocena narządów wewnętrznych), nerki, pęcherz moczowy. Co do oceny serca, to różnie bywa. Raz słyszałam, że również i na nie w tym badaniu się patrzy, innym razem znów, że najlepszy czas na ostateczną ocenę serca jest około 25. tc.
Serca bliźniaczek miały okazję być ocenione szczególnie dokładnie około 28. tc, ale wiąże się to z zupełnym przypadkiem i pewną horror story, o której może przebąkiwałam, a może nie. Może wspomnę kiedyś
Dodatkowo w badaniu ocenia się łożysko, płyn owodniowy i szyjkę macicy (sondą dopochwową).
W USG połówkowym nie mierzy się już długości dziecka metodą od głowy do pupy. Jest na to za duże. Zamiast tego lekarz posługuje się następującymi parametrami:
BPD (biparietal diameter) – wymiar poprzeczny główki
HC (head circumference) – obwód główki
AC (abdomen circumference) – obwód brzuszka
FL (femur lenght) – długość kości udowej
Do tego dochodzi jeszcze EFW (estimated fetal weight) – szacowana masa płodu. Co do masy wynik jest ZAWSZE orientacyjny i obarczony pewnym marginesem błędu, tym większym, im większe jest dziecko. Często słyszałam, że lekarz „źle zważył”, bo młody zamiast szacowanego 3200 g miał przy porodzie 3600 g. Jakiś niedouk widać badał. A wcale że bo nie. Pod koniec ciąży różnica między szacowaną masą płodu a masą rzeczywistą może wynieść 500 g. Na plus i na minus!
Jeśli na ekranie monitora zobaczysz czerwone i niebieskie ruszające się plamy, to znaczy, że przy badaniu wykorzystywana jest także metoda Dopplera. Inaczej mówiąc, lekarz bada przepływy krwi w naczyniach krwionośnych. To z kolei pozwala ocenić, czy dziecko jest odpowiednio ukrwione i odżywione.
USG wzrostowe
Właściwie każde USG po połówkowym jest określane jako wzrostowe, niezależnie od tego, ile ich się przeprowadzi, choć to właściwe ma miejsce około 30. tygodnia ciąży. Służą jednemu – ocenie wzrostu płodu.
Co do samego wzrostu, to warto wiedzieć, że w ciąży mnogiej dzieci są mniejsze niż „jedynaki” na danym etapie rozwoju. Np. jeśli w 34. tc statystyczny pojedynczy młodzian waży 2400 g, to bliźnięta zaliczają po 1800 na głowę. Moje były zresztą nawet mniejsze na tym etapie (1600 g). To informacja dla przyszłych rodziców bliźniąt. Nie stresujemy się, że wagowo dzieci odbiegają od wytycznych. Zawsze będą odbiegać, to normalne.
Ciekawe jest też to, że około 32. tc pojedynczy obywatel tej planety może jeszcze wielokrotnie zmienić położenie w macicy. U bliźniąt jest to już znacznie bardziej skomplikowane. Moje dzieci po raz ostatni obróciły się właśnie około 32. tygodnia i ostatecznie ustawiły się na waleta.
W wyniku badania wzrostowego może się pojawić sformułowanie „profil biofizyczny„. Chodzi o to, że ocenia się ilość płynu owodniowego i określone ruchy płodu. To daje odpowiedź na pytanie, czy dziecko rozwija się prawidłowo.
jeszcze jedna strona, gdzie to jest dobrze i klarownie opisane:
http://www.rodzicpoludzku.pl/Ciaza/Badania-USG-w-czasie-ciazy.html
Tu masz kompendium SKRÓTÓW:
Skróty oznaczają pomiary jakie są mierzone w trakcie badania. Nie każdy pomiar jest wykonywany przy każdym badaniu. Niektóre pomiary trzeba mierzyć w ściśle określonym czasie ciąży, np. między 11 a 14 tygodniem ciąży oceniana jest przezierność karku (NT).
Podstawowe skróty pojawiające się w badaniu USG w ciąży
AC – obwód brzucha dziecka,
AFI – wskaźnik płynu owodniowego,
ASP lub FHR – akcja serca płodu,
BPD – wymiar dwuciemieniowy główki,
AUA – średni wiek ciąży wg USG,
CER – wymiar poprzeczny móżdżku,
CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa (mierzona od czubka głowy do kości ogonowej dziecka),
EDD – przybliżona data porodu,
EFW – szacowna waga dziecka,
FHR lub ASP– czynność serca dziecka mierzone w uderzeniach na minutę,
FL – długość kości udowej,
GA – wiek ciążowy według ostatniej miesiączki,
GS – średnica pęcherzyka ciążowego,
HC – obwód główki,
HL – długość kości ramiennej,
LMP – data ostatniej miesiączki,
LV – szerokość komory bocznej mózgu,
NB – kość nosowa,
NF – fałd karkowy,
NT – przezierność karkowa,
OFD – wymiar potyliczno-czołowy,
OM – ostatnia miesiączka,
TCD – poprzeczny wymiar móżdżku,
TP – termin porodu,
YS – pęcherzyk żółtkowy.
Są wyznaczone normy odnośnie powyższych pomiarów. Jeśli coś zaniepokoi lekarza, to z pewnością powie Ci o tym. Należy również wziąć pod uwagę, że każde dziecko rozwija się inaczej i jedne dzieci w danym tygodniu są większe, a inne mniejsze.
APAD – przednio-tylny wymiar brzucha,
APTD – przednio-tylny wymiar klatki piersiowej,
CI - wskaźnik główkowy,
CM - zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy,
EDV - Prędkość końcoworozkurczowa,
FIB - Długość kości strzałkowej,
HL - długość kości ramiennej,
IOD – odległość międzygałkowa wewnętrzna,
MCA - tętnica środkowa mózgu,
OFD - wymiar potyliczno-czołowy,
OOD – odległość międzygałkowa zewnętrzna,
TAD – wymiar poprzeczny brzucha,
TCD - poprzeczny wymiar móżdżku,
TIB – długość kości piszczelowej,
TTD – poprzeczny wymiar klatki piersiowej,
ULNA – długość kości łokciowej.
Skróty z badania USG dopplera (doplerowskie):
MCA – tętnica środkowa mózgu,
PI – wskaźnik pulsacji naczyniowej,
Regurg - niedomykalność zastawki,
RI – wskaźnik oporności naczyniowej,
S/D – stosunek skurczowo/rozkurczowy,
UA – tętnica pępowinowa,
Vd - prędkość rozkurczowa,
Vmax - prędkość maksymalna,
Vmean - prędkość średnia,
Vmin - prędkość minimalna.
Szacunkowa masa płodu jest liczona na podstawie AC (obwodu brzucha), BPD (wymiaru dwuciemieniowego główki), FL (długości kości udowej) i HC (obwodu główki).
W badaniu USG w ciąży podlega ocenie:
Łożysko -oceniane jest jego położenie w macicy oraz stopień dojrzałości za pomocą skali Grannuma (0° , I° , II° , III° )
Pępowina - prawidłowo zbudowana jest z 2 tętnic i 1 żyły.
Przy okazji tematu USG, padnie na pewno pytanie o to, kiedy można sprawdzić PŁEĆ
Płeć można określić definitywnie po 20 tygodniu- USG 3 i 4D daje niemal 100% gwarancji trafności, aczkolwiek najwięcej pomyłek trafia się przy dziewczynkach (w sensie, że jednak rodzi się chłopak, który ze szpitala wychodzi w różowym beciku). Płeć można już określać wcześniej, koło 14 tygodnia wręcz, ale wymaga to niezwykłego doświadczenia lekarza, jeżeli nie chcemy potem słyszeć, że się pomylił... więc ogólnie nie należy się sugerować specjalnie tak wczesnym określaniem płci, a najlepiej to o nią tak wcześnie nie pytać.